Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

Οι ψυχές της Αίγινας (αναδημοσίευση από "Αιγιναία" τεύχος 21


Το κέντρο ενός χωριού είναι η πλατεία του. Εκεί που υπάρχει το Κοινοτικό κατάστημα, η Εκκλησία, το Σχολείο, το Ηρώο, ο καφενές. Το κέντρο μιας πόλης είναι η αγορά. Το κέντρο μιας σύγχρονης μεγαλούπολης λέγεται city και ακολουθεί τους ρυθμούς του χρηματιστηρίου, των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων.
Όπως και να έχει το πράγμα στην καρδιά μιας πόλης κυκλοφορούν καθημερινά οι άνθρωποί της, όλοι εκείνοι που με τα βήματά τους, τις φωνές, τις συμπεριφορές, τις κινήσεις, τις ιδιοτροπίες και παραξενιές το ντύσιμο, τις αναπνοές, διαμορφώνουν το κλίμα, δίνουν ζωή, χαρίζουν χρώμα, οσμές, γεύσεις, δηλαδή ψυχή σε μια πόλη. Και η ψυχή μιας πόλης είναι οι ψυχές της. Οι άνθρωποί της αυτοί που κουβαλούν στην πλάτη τους την ιστορία της. Όλοι εκείνοι που στα πρόσωπά τους καθρεφτίζονται οι λιακάδες οι συννεφιές οι μπόρες και οι καταιγίδες που πέρασαν από την πόλη. Αυτοί που σκέβρωσαν τα ρούχα τους, που έτριψαν τις σόλες των παπουτσιών στους δρόμους και τα στενάκια της. Σαν άλλες ψιχάλες τούτες οι ψυχές. Σαν ψίχες από ένα ζεστό καρβέλι. Και από δίπλα τα χαμόγελα, τα νεύματα, οι ποικίλες εκφράσεις, οι ματιές, οι ανάσες και οι αναστεναγμοί. Το γέλιο του μανάβη, το δάκρυ μιας μάνας, η τρεχάλα του ταχυδρόμου, η αγωνία του άνεργου, το τραγούδι του καφετζή, η περισυλλογή του δάσκαλου, οι φωνές των παιδιών, το χαμόγελο μιας κοπέλας, ο ιδρώτας του ψαρά, το βιαστικό βήμα του ταξιδιώτη, οι προσταγές του ταβερνιάρη, η επιθυμία του πελάτη, τα παράπονα του συνταξιούχου, το βαθύ βλέμμα του γέρου ναυτικού, η αγωνία του φοιτητή, ο ήχος της καμπάνας, το σφύριγμα του πλοίου. Μια καθημερινότητα καρέ – καρέ έτσι όπως μόνο ο φακός μιας κινηματογραφικής μηχανής μπορεί να εγκλωβίσει στο σελιλόϊντ ή ο φακός του φωτογράφου να παγώσει και να αποθανατίσει σε ένα κομμάτι χαρτί.
Με άλλα λόγια ένα ψυχογράφημα των ανθρώπων μιας πόλης, στο κέντρο της πόλης. Μια καταγραφή, μια αποτύπωση της χρονικής στιγμής. Μια ανθρωπογεωγραφία. Δύσκολο το εγχείρημα. Διότι θέλει επιμονή, μεράκι και ψυχή. Απαιτεί συστηματική δουλειά και γνώση της ανθρώπινης ψυχής και του τόπου. Προϋποθέτει αγάπη για τον άνθρωπο. Τον κάθε άνθρωπο χωριστά.
Η τελευταία φωτογραφική δουλειά του νέου αλλά δόκιμου πλέον φωτογράφου κ. Δημήτρη Βλάϊκου, έτσι όπως παρουσιάστηκε σε ειδική έκθεση στην αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας τον περασμένο Σεπτέμβριο επιχειρεί μια καταγραφή του ανθρώπινου συνόλου, των προσώπων αυτής της πόλης έτσι όπως ακριβώς περπατούν ζουν και αναπνέουν στην Αίγινα. Μια ανθρωπογεωγραφία του 2011. Εκατόν είκοσι τέσσερα πρόσωπα που ο φακός τους συνάντησε να περνούν μπροστά από το καφενέ κάτω από τη Δημαρχία, φορτωμένοι με τα ψώνια τους, ντυμένοι με τα ρούχα της δουλειάς. Άνετοι πάνω στη πρωινή βόλτα τους, πίνοντας τον καφέ τους, χαιρετώντας τους φίλους. Απλοί, καθημερινοί, αφτιασίδωτοι, άμεσοι, διαφορετικοί μεταξύ τους, ετερόκλητοι αλλά τόσο άρρηκτα δεμένοι με τον τόπο και άθελά τους και … μεταξύ τους.
Αν ένα στοιχείο διαφοροποιεί αυτή την έκθεση είναι ο ανθρώπινος παράγοντας έτσι όπως καταγράφεται, η ευαισθησία των προσώπων, η τρυφερότητα με την οποία αντιμετωπίζονται, οι ιστορίες που αφηγούνται, η εποχή και το κλίμα που δημιουργούν. Αν παλαιότεροι φωτογράφοι μας χάρισαν ανεπανάληπτα στιγμιότυπα μιας Αίγινας που έχει φύγει ανεπιστρεπτί, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να νοσταλγούμε και να αναπλάθουμε στιγμές, σκηνές και παλαιές μορφές ζωής, ο κ. Δημήτρης Βλάικος μας χαρίζει απλόχερα το σήμερα των ανθρώπων που ζουν στην Αίγινα. Μας ιστορεί το παρόν. Ρίχνει φως στη μουντάδα των καιρών μας, σκορπάει χρώμα στις μονόχρωμες μέρες μας.
Αν κάτι χαρίζει καλλιτεχνική αξία στη δουλειά του κ. Βλάϊκου είναι η στοργή με την οποία περιέβαλε τους ήρωες του και ο φωτισμός του που αναδεικνύει μοναδικά τις ματιές, το βλέμμα και την ιστορία των προσώπων αυτών. Είναι η ποιότητα της δικής του ματιάς και η άψογη αντιμετώπιση του υλικού του.
Αν κάτι απονέμει ιστορική διάσταση στην έκθεση αυτή είναι το γεγονός ότι τα πρόσωπα αυτά χαρακτηρίζουν την εποχή μας, τη δεδομένη ιστορική στιγμή.
Δίκαια λοιπόν μπορούμε να αποκαλούμε πλέον τον κ. Δ. Βλάϊκο, ως το φωτογράφο της Αίγινας.

Γ. Μπήτρος